"Φιλότης" και "φιλέταιρος", λέξεις ομηρικές με σημασίες και έννοιες παραδειγματικές για τη σπάνια, και δυσεύρετη πια, στόφα του δασκάλου Δημήτρη/Μίμη Μαρωνίτη. "Το μέγεθος και ο όγκος της πνευματικής και πολιτικής του παρουσίας δεν είναι διαπραγματεύσιμα", όπως δεν θα είναι και η απουσία του. Στάση της ζωής του, με τίμημα οδυνηρό την απομάκρυνσή του από το δασκαλίκι: το "ιερό και αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα του καθενός να σκέπτεται, να μιλά και να γράφει ελεύθερα".
Προπέμπουμε σήμερα μια εμβληματική μορφή της ελληνικής γλώσσας, των γραμμάτων, του πολιτισμού, τον από Θεσσαλονίκης, δικό μας, Ομότιμο Καθηγητή, Δημήτρη Μαρωνίτη. Γεννήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης που γίνεται φέτος 90 χρονών. Μαθητής στο Πειραματικό Σχολειό, φοιτητής και Καθηγητής στη Φιλοσοφική Σχολή, ύφανε τη ζωή του στα θρανία και τα έδρανα του Πανεπιστημίου, πλάστηκε και έπλασε στρατιές μαγεμένων ακολούθων.
Ακατάβλητος εραστής της ελληνικής γραμματείας και πρωτοπόρος της γλωσσικής ευαισθησίας και ακρίβειας, άνοιξε νέους ορίζοντες στην έρευνα της ελληνικής γλώσσας, της λογοτεχνίας και της φιλολογίας, αλλά και στην εκπαίδευση του τόπου μας, σπάζοντας τα ψευδεπίγραφα τείχη μεταξύ αρχαίας και νέας ελληνικής, καθαρεύουσας και δημοτικής.
Υπηρέτησε με σθένος, αξιοπρέπεια και καρτερική πειθαρχία την ακαδημαϊκή ελευθερία. Δίδασκε ασταμάτητα, μέχρι την τελευταία στιγμή, ήθος απαράμιλλο αρετής και ανθρωπιάς αριστοκρατικής. Τίμησε όσο ελάχιστοι την επιστήμη του και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο διεθνώς.
Το διδακτικό του έργο έφερε τον Μαρωνίτη σε όλες τις άκρες της ελληνικής γης, ιδίως: στην αγαπημένη του Ιθάκη, όπου, ατέλειωτα καλοκαίρια, συνομιλώντας με μεγάλα, δικά μας και ξένα, φιλολογικά ονόματα και καθοδηγώντας τους νέους Έλληνες και ξένους επιστήμονες από ποικίλα πανεπιστήμια, συνέβαλε στη διεθνή άνθηση των οδυσσειακών σπουδών.
Με το ερευνητικό του έργο για τον Όμηρο, τον Ηρόδοτο και τη νέα ελληνική λογοτεχνία αλλά και με τις μεταφραστικές του δοκιμές σφράγισε με τον δικό του, μοναδικό, "μαρωνίτειο" τρόπο την ελληνική γλώσσα και τη φιλολογική ερμηνεία.
Και βέβαια, υπήρξε οξύς αναλυτής της πολιτισμικής και πολιτικής καθημερινότητας, όπως τον γνώρισαν και τον αγάπησαν μυριάδες τακτικοί του αναγνώστες.
Ως Πρύτανης οφείλω να εξάρω την προσφορά του Δημήτρη Μαρωνίτη στο Τμήμα Φιλολογίας, στη Φιλοσοφική μας Σχολή, στο Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, αλλά και στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, που επιστημονικά, αποτελεί σάρκα εκ της σαρκός της ίδιας Φιλοσοφικής Σχολής. Το ξεχωριστό οργανωτικό του ταλέντο αποκαλύφθηκε ευεργετικά σε όσα πανεπιστημιακά αξιώματα αναδείχτηκε με τις ακαδημαϊκές δημοκρατικές διαδικασίες, στις οποίες μετά πάθους επέμενε.
Χρημάτισε Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας, Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και Μέλος της Συγκλήτου, όπου άφησαν εποχή οι σοφές και ώριμες προτάσεις και παρεμβάσεις του, για τη δημιουργία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού ιδρύματος.
Ως Πρύτανης, οφείλω να υπενθυμίσω ότι απολύθηκε, φυλακίστηκε και βασανίστηκε στη διάρκεια της δικτατορίας γιατί δεν εδίστασε να αντιδράσει καίρια, όταν χρειάστηκε, υπερασπιζόμενος τις πολιτικές ελευθερίες και την ακαδημαϊκή τάξη.
Ως Πρύτανης, αναρωτιέμαι αν το ελληνικό Πανεπιστήμιο μπορεί πια να αντικαθιστά τους αποχωρούντες αρίστους, προσελκύοντας ή συγκρατώντας τους νέους επιστήμονες, μεσούσης της μεγάλης φυγής.
Δημήτρη Μαρωνίτη, σε αποχαιρετούμε ως έναν εκ των Αρίστων, με την πεποίθηση πως φεύγεις ικανοποιημένος από το ταξίδι σου στην Ιθάκη.
Ευτύχησες να δεις νεότερες γενιές που ακολούθησαν δημιουργικά την παραδειγματική σου στάση ζωής στη διδασκαλία και την έρευνα.
Ευτύχησες να ακούσεις από μαθητές λόγια ευγνωμοσύνης για το γοητευτικό και ανεπανάληπτο μάθημα ζωής που τους πρόσφερες.
Ευτύχησες να καμαρώσεις και να νιώσεις περήφανος για την πρόοδο και την προκοπή χιλιάδων μαθητών και μαθητριών σου.
Οι οποίες και οι οποίοι, βέβαια, στο άγγελμα της αναχώρησής σου, ξεχύθηκαν στα ηλεκτρονικά και έντυπα φόρα και κάνουν αυτό που τους έμαθες τόσο καλά: χρησιμοποιούν σωστά, μα απρόσμενα, σχεδόν ποιητικά, τις λέξεις,
κλείνουν τις αξέχαστες φράσεις σε εισαγωγικά
και μεταφράζουν τη γλυκύτητα της νοσταλγίας και την ένταση της ευγνωμοσύνης σε κείμενα υμνητήρια, το ένα καλύτερο από τ’ άλλο.
Μέσα από τους μαθητές σου και τις μαθήτριές σου, τους αναγνώστες και τις αναγνώστριές σου, η μνήμη σου, Δημήτρη Μαρωνίτη, θα είναι αιώνια.
Και σε μεν γλυκύς ύπνος επήλυθε κεκμηώτα.
Το δε Αριστοτέλειον Πανεπιστήμιον Θεσσαλονίκης, ευγνωμονούν,
κλίνει το γόνυ και σε γλυκοφιλεί.
—————————
Αποχαιρετισμός στον Δημήτρη Μαρωνίτη από τον Πρύτανη του ΑΠΘ